ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Αντρέ Μπρετόν 1896 έως 1966 (70)

Ο Άνθρωπος είναι η απάντηση, όποια κι αν είναι η ερώτηση.


ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ

Αρκάνα 17

Η επανάσταση μόνη δημιουργός του φωτός. Κι αυτό το φως μπορεί να αναγνωρίσει μόνο τρεις δρόμους: την ποίηση, την ελευθερία, και τον έρωτα, και πρέπει να εμπνέουν τον ίδιο ζήλο και να συγκλίνουν, ώστε να συγκροτήσουν το ίδιο περίγραμμα της αιώνιας νεότητaς, στο πιο μυστικό κι αφώτιστο σημείο της καρδιάς του ανθρώπου. [...]

Ναι, αυτό είναι το εγχείρημά μας. Το Όνειρο και η Επανάσταση είναι φτιαγμένα για να συμμαχήσουν, όχι για να αποκλείσουν το ένα το άλλο. Να ονειρεύεσαι την Επανάσταση δεν σημαίνει ‘ότι την αποποιείσαι, αλλά ότι την κάνεις διπλά και δίχως νοητικές επιφυλάξεις".

O Αντρέ Μπρετόν ήταν σημαντικός Γάλλος πεζογράφος, ποιητής και δοκιμιογράφος, θεμελιωτής και κυριότερος θεωρητικός του υπερρεαλισμού. Γεννήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου του 1896 στο Τινσεμπραί της Νορμανδίας σε μια αστική οικογένεια. Σπούδασε Ιατρική και Ψυχιατρική στο Παρίσι και το 1915 επιστρατεύτηκε σε διάφορα νεροψυχιατρικά κέντρα κατά την διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Ήρθε σε επαφή με το έργο του Φρόυντ και γνωρίστηκε στο νοσοκομείο της Ναντ με τον ασκούμενο ιατρό και ποιητή Αραγκόν και μέσω αυτού με τους ποιητές Απολλιναίρ και Σουπώ. Ξεκίνησε να συχνάζει σε ποιητικού ς κύκλους και το 1919 δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή «Ενεχυροδανειστήριο». Με τους Αραγκόν και Σουπώ ξεκίνησε ένα λογοτεχνικό περιοδικό με το όνομα: Litterature (Λογοτεχνία) ενώ την περίοδο 1919-1921 συμμετείχε στις αρχικές εκδηλώσεις του κινήματος του ντανταϊσμού στο Παρίσι, το οποίο όμως αποκήρυξε δημόσια το 1922. Δύο χρόνια αργότερα, τον Οκτώβριο του 1924, δημοσίευε το πρώτο Μανιφέστο του υπερρεαλισμού:
“ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ, όνομα ουσιαστικό. Γνήσιος ψυχικός αυτοματισμός, με τον οποίο εκφράζει κανείς γραπτά, είτε προφορικά, ή με οποιοδήποτε άλλο τρόπο, την αληθινή λειτουργία της σκέψης. Υπαγόρευση της σκέψης χωρίς κανένα λογικό έλεγχο, πέρα από κάθε αισθητική ή ηθική έννοια."

Το 1926, μαζί με αρκετούς ομοϊδεάτες του, εντάχθηκε στο γαλλικό κομμουνιστικό κόμμα, αργότερα όμως λόγω διαφωνιών διαγράφηκε. Το 1928 κυκλοφόρησε το βιβλίο του "Ο Υπερρεαλισμός και η Ζωγραφική", ένα από τα πιο σημαντικά θεωρητικά κείμενα για την υπερρεαλιστική ζωγραφική. Τον Ιούλιο του 1930, ίδρυσε ένα νέο περιοδικό του υπερρεαλισμού "Ο Υπερρεαλισμός στην υπηρεσία της Επανάστασης", με κύριο στόχο την σύνδεση της πολιτικής με την ποίηση. Το 1931 παντρεύτηκε τη Ζακλίν Λάμπα η οποία τον ενέπνευσε να γράψει το «Τρελός έρως». Τον Φεβρουάριο του 1934, υπέγραψε μαζί με άλλες προσωπικότητες, μια διακήρυξη με την οποία καλούνταν όλοι οι διανοούμενοι σε ένα κοινό σχέδιο δράσης ενάντια στον ανερχόμενο φασισμό. Συγχρόνως έκανε πολλά ταξίδια σε χώρες της Ευρώπης και στην Αμερική διαδίδοντας τον υπερρεαλισμό. Σε ένα από αυτά, συναντήθηκε με τον Λέον Τρότσκι στο Μεξικό (Μάιος 1938) με τον οποίο συνέταξαν ένα κείμενο με τίτλο: «Για μια ανεξάρτητη επαναστατική τέχνη. Το 1941 βρέθηκε στην Αμερική όπου ίδρυσε ένα ακόμη περιοδικό, ενώ μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο υποστήριξε το διεθνιστικό και ειρηνιστικό κίνημα Πολίτες του Κόσμου, ενώ παράλληλα, με πλήθος κειμένων του, αντιτάχθηκε τόσο στον κομμουνισμό όσο και στον υπαρξισμό. Τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα του είναι: Τα μαγνητικά πεδία (1920), Τα συγκοινωνούντα δοχεία (1932), Αρκάνα 17 (1945), Ποιήματα (1948). Πέθανε στις 28 Σεπτεμβρίου του 1966, στον τάφο του, υπάρχει χαραγμένη η επιγραφή: «Αναζητώ το χρυσάφι του χρόνου».