ΑΡΧΙΚΗ

ΠΙΤΤΑΚΟΣ -652 έως -569 (83)

Ο Πιττακός o Μυτιληναίος (652-569 π.Χ.) ήταν πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης της Μυτιλήνης όπου γεννήθηκε από πατέρα Θρακιώτη, μεσαίας κοινωνικής τάξης και μητέρα από Μυτιλήνη, αριστοκρατικής γενιάς. Δεν είχε ονομαστούς δασκάλους, άρα μάλλον δεν είχαν μεγάλη οικονομική άνεση, ωστόσο ήταν ευφυής και μπόρεσε μόνος του να αποκτήσει πολλές γνώσεις ώστε να χαρακτηριστεί ως ένας από τους 7 σοφούς της Αρχαιότητας. Παντρεύτηκε την κόρη του βασιλιά της Μυτιλήνης Πενθίλου η οποία φαίνεται πως κρατούσε υπεροπτική στάση απέναντι του για αυτό και σε όλη του τη ζωή συμβούλευε τους νέους να παντρεύονται από τον κύκλο τους και μόνο. Φημιζόταν για την σοφία του αλλά και την πολεμική ανδρεία του. Στον αγώνα για την πατρίδα εισήλθε ενεργά το 612 Π.Χ, όταν μαζί με τους αδελφούς του ποιητή Αλκαίου, φόνευσαν τον τύραννο Μέλαγχρο που είχε καταλάβει με βία την εξουσία μετά το θάνατο του Πενθίλου. Ο Πιττακός στα σαράντα του έγινε στρατηγός και μετά από έξι χρόνια βρέθηκε να πολεμάει με τους Αθηναίους οι οποίοι είχαν καταλάβει το Σίγειο, μια παλιά αποικία της Μυτιλήνης στην είσοδο του Ελλησπόντου. Αντί να εμπλέξει σε μάχη τους δύο στρατούς, κάλεσε σε μονομαχία τον Φρύνωνα, διάσημο για το θάρρος και την ανδρεία του στρατηγό των Αθηναίων. Στην μονομαχία ο Πιττακός κατόρθωσε να τον ακινητοποιήσει με ένα δίχτυ και να τον σκοτώσει. Για λίγο επανέκτησαν την αποικία, όμως με παρέμβαση του Περιάνδρου, παραχωρήθηκε η διαφιλονικούμενη έκταση στους Αθηναίους.

Όσο ο Πιττακός ήταν απασχολημένος με το Σίγειο, στη Μυτιλήνη ο Μύρσιλος, πρώην συνεργάτης του Μελάγχρου, κατέλαβε πραξικοπηματικά την εξουσία και έγινε τύραννος. Ο Πιττακός ήλθε σε συνεννόηση με τον βασιλιά της Λυδίας Αλυάττη, ο οποίος τον ενίσχυσε οικονομικά ώστε να μπορέσει να ανατρέψει τον Μύρσιλο. Ο Αλκαίος θεώρησε προδοτική αυτή την συμπεριφορά και στράφηκε εναντίον του. Χωρίς την στήριξης της οικογένειας του Αλκαίου που ήταν από τις μεγάλες αριστοκρατικές οικογένειες της πόλης, ο Πιττακός αναγκάστηκε να συνεργαστεί με τον Μύρσιλο για να διατηρηθεί στην εξουσία, πράγμα που εξόργισε ακόμη περισσότερο τον Αλκαίο. Όταν ο Μύρσιλος πέθανε, οι σχέσεις του Πιττακού με την αριστοκρατία εξομαλύνθηκαν και οι Μυτιληναίοι των εξέλεξαν «αισυμνητή» δηλαδή άρχοντα με μεγάλη εξουσία και αποστολή να κατευνάζει τις διαμάχες των διάφορων αριστοκρατικών φατριών. Στη διάρκεια της ηγεμονίας του επιδόθηκε στη βελτίωση και την αναθεώρηση των νόμων και για τους περισσότερους κυβέρνησε με σύνεση και δικαιοσύνη προσφέροντας τα μέγιστα στην πατρίδα του, αν και με τους αριστοκρατικούς ποτέ δεν τα πήγε καλά. H οικογένεια της ποιήτριας Σαπφούς αλλά και του Αλκαίου κατέφυγαν στις Συρακούσες, ενώ ο Αλκαίος στα ποιήματα του δεν σταματούσε να τον καθυβρίζει, αποκαλώντας τον «κακοπάτριδα», δηλαδή ταπεινής γενιάς, και προδότη. Ο Πιττακός δεν αντέδρασε στις επιθέσεις του Αλκαίου, είχε ως αρχή ότι είναι προτιμότερη η συγχώρεση από την τιμωρία. Έμεινε για δέκα χρόνια στην θέση εξουσίας κι ύστερα αποσύρθηκε οικειοθελώς για να ζήσει τα υπόλοιπα χρόνια του (περίπου 10 ήταν) ήρεμα και μακριά από τον δημόσιο βίο. Οι Μυτιληναίοι τον τίμησαν για τα κατορθώματά του, όμως εκείνος από τα εδάφη που του προσφέρθηκαν δέχτηκε μόνο την έκταση που σηματοδοτήθηκε από μια ρίψη του ακοντίου του. Κατόπιν, διέθεσε την υπόλοιπη γη για ιερή χρήση η οποία έκτοτε αποκαλείται Πιττακού γη. Πέθανε περί το 569, σύμφωνα με τον Διογένη Λαέρτιο.