| |||
---|---|---|---|
Ο Tζορτζ Μπέρναρντ Σω (George Bernard Shaw, 26 Ιουλίου 1856 - 2 Νοεμβρίου 1950) ήταν κορυφαίος Ιρλανδός θεατρικός συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας και μουσικής, δοκιμιογράφος και πεζογράφος. Τιμήθηκε με το βραβείο νόμπελ το 1925, όταν δεν χρειαζόταν πια τα χρήματα και τα δώρισε. Γεννήθηκε το 1856 στο Δουβλίνο, σε μια μικροαστική οικογένεια. προτεσταντών, ο πατέρας του ήταν αλκοολικός ενώ η μητέρα του επαγγελματίας τραγουδίστρια. Όταν ο Σω ήταν 16 χρόνων, η μητέρα του εγκατέλειψε τον πατέρα του και μετακόμισε στο Λονδίνο με τον δάσκαλο της στο τραγούδι, παίρνοντας μαζί την μεγαλύτερη αδελφή του. Ο Σω παρέμεινε στο Δουβλίνο με τον πατέρα του, τελείωσε το σχολείο, εργάστηκε για λίγο σε ένα κτηματομεσιτικό γραφείο και το 1876 μετακόμισε στο Λονδίνο, στο σπίτι της μητέρας του με σκοπό να γίνει συγγραφέας. Έγραψε πέντε πεζογραφήματα μέχρι να εκδοθεί το πρώτο του με τίτλο «Ανωριμότητα». Συγχρόνως ασχολήθηκε με την πολιτική και ήρθε σε επαφή με του σοσιαλιστές. Το 1884 ίδρυσε μια ομάδα διανοούμενων για την συζήτηση και έκδοση σοσιαλιστικών ιδεών με το όνομα Φαβιανή Εταιρεία. Η Εταιρία αυτή θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην ίδρυση αργότερα της Οικονομικής Σχολής του Λονδίνου (London School of Εconomics) και του Εργατικού Κόμματος. Έγινε μέλος και στην ομάδα: «Συντροφιά της Νέας Ζωής», στην οποία πρέσβευαν τη διαμόρφωση ενός τέλειου χαρακτήρα στο άτομο με την εκπαίδευση και την ανάπτυξη της ελεύθερης σκέψης ως μόνο τρόπο απελευθέρωσης από την κοινωνική καταπίεση και με απώτερο στόχο την ύπαρξη μιας κοινωνίας όπου οι δυνατότεροι θα βοηθούν τους πιο αδύνατους.
Το 1891 γράφει το πρώτο του θεατρικό έργο και τα επόμενα 12 χρόνια τελειώνει άλλα 12 χωρίς να παιχθούν. Ο Μπέρναρντ γράφει συγχρόνως κριτικές για την τέχνη και την μουσική και από το 1895 έως το 1898 δουλεύει ως κριτικός θεάτρου. Το 1898 και σε ηλικία 42 ετών εγκαταλείπει το σπίτι της μητέρας του όπου ζούσε μέχρι τότε και παντρεύεται την Ιρλανδή Σαρλότ Πέην-Τάουνσεντ. Έζησαν αγαπημένοι για 43 χρόνια μέχρι το θάνατο της Σαρλότ. Το 1904, ο ηθοποιός, σκηνοθέτης και θεατρικός συγγραφέας Μπάρκερ ίδρυσε μια νέα πειραματική σκηνή ειδικευμένη στο νέο και προοδευτικό δράμα. Στις επόμενες τρεις σεζόν παίχτηκαν πολλά έργα του Σω σε αυτή τη σκηνή. Στα επόμενα 10 χρόνια όλα τα έργα του Σω (εκτός από τον Πυγμαλίωνα) είχαν ανέβει σε κάποια Αγγλική σκηνή κι εκείνος είχε γίνει πλούσιος και διάσημος. Ξεσπάει ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος και ο Σω εκφράζεται κατά του πολέμου, έχει την άποψη πως πρόκειται για μια τραγική απώλεια νέων ανθρώπων στο όνομα ενός υποτιθέμενου πατριωτισμού, η κοινή γνώμη θεωρεί προδοτική αυτή την άποψη, η δημόσια εικόνα του καταστρέφεται και καταντάει για μερικά χρόνια απόβλητος της κοινωνίας. Μετά τον πόλεμο, επανήλθε η δημιουργικότητά του, έγραψε πέντε νέα έργα και σταδιακά αποκαταστάθηκε η εικόνα του καθώς ο κόσμος μετά τα εκατομμύρια νεκρών κατάλαβε πως ο πόλεμος δεν ήταν τίποτε άλλο από ότι ο Σω είχε περιγράψει. Έζησε το υπόλοιπο της ζωής του ως διεθνής διασημότητα, ταξιδεύοντας κι ασχολούμενος με τα τοπικά και διεθνή προβλήματα. Επισκέφτηκε τη Σοβιετική Ένωση και τις ΗΠΑ και συνέχισε να γράφει χιλιάδες γράμματα, και πολλά θεατρικά έργα. Το 1950 έπεσε από μια σκάλα ενώ είχε ανέβει για να κλαδέψει ένα δέντρο στον κήπο του, λίγες μέρες αργότερα πέθανε, σε ηλικία 94 ετών. Στα κείμενα του Σω διακρίνονται οι ιδέες του, ριζοσπαστικές για την εποχή, βαθιά φιλοσοφικές, πάντα επίκαιρες. Πίστευε ότι τα σχολικά βιβλία δεν μορφώνουν επειδή προωθούν την παπαγαλία και όχι την κρίση, προέτρεπε τους νέους να επαναστατήσουν κατά του κατεστημένου, τους σύστηνε να ακούνε μεν τους δασκάλους αλλά πάντα με κριτικό πνεύμα. Για τις γυναίκες θεωρούσε ότι να μένουν μέσα στο σπίτι και να ασχολούνται μόνο με τα οικιακά είναι τόσο φυσική κατάσταση όσο ενός παπαγάλου στο κλουβί. Μπορεί κάποιοι παπαγάλοι να είναι ευχαριστημένοι στο κλουβί, έλεγε, ωστόσο η πραγματικά ευχάριστη ζωή βρίσκεται έξω από το κλουβί. Για τις φυλακές έγραψε πως πρέπει να βρίσκονται εκείνοι που μπορούν ν' αναμορφωθούν. Εκείνοι που δε μπορούνε θα πρέπει να σκοτώνονται, όπως ένα λυσσασμένο σκυλί ή ένα δηλητηριώδες φίδι. Ο Μπέρναρντ ήταν άνθρωπος με πάθος, χιούμορ, ευρύτητα απόψεων, ευθύς και γνήσιος, με αγάπη για τα όμορφα πράγματα και επιδεκτικός νέων ιδεών και απόψεων, αν και χωρίς ανώτερες σπουδές ένας πραγματικός φιλόσοφος, που ακόμα και σήμερα πολλά έχει να μας πει και να μας μάθει. |