ΑΡΧΙΚΗ

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ -341 έως -270 (71)

Ο Επίκουρος ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, θεμελιωτής της Επικούριας φιλοσοφίας. Ήταν Αθηναίος πολίτης, γιος του Νεοκλή και της Χαιρεστράτης. Ο πατέρας του, με καταγωγή από το παλιό επιφανές Αθηναϊκό γένος των Φιλαϊδών, συμμετείχε στον αποικισμό της Σάμου, όπου ο Επίκουρος ανατράφηκε. Από νωρίς ήρθε σε επαφή με τη φιλοσοφία του Ναυσιφάνη στο γειτονικό νησί Τέως. Σε ηλικία 18 ετών μετέβη στην Αθήνα για την στρατιωτική και πολιτική του θητεία μαζί με τον κωμικό Μένανδρο. Για τα επόμενα δεκαπέντε χρόνια της ζωής του δεν έχουν διασωθεί αρκετές πληροφορίες, σίγουρα μαθήτευσε κοντά σε φιλοσόφους της εποχής. Αργότερα, δημιούργησε το δικό του Φιλοσοφικό Κύκλο στη Μυτιλήνη και μετά στη Λάμψακο. Επέστρεψε στην Αθήνα σε ηλικία 34 ετών και αγόρασε μια έκταση στην Αθήνα ανάμεσα στο Δύπιλον και την Ακαδημία, όπου στέγασε τη φιλοσοφική του σχολή - τον Κήπο του Επίκουρου. Δίδαξε για 35 χρόνια ακολουθώντας ήσυχη και λιτή ζωή, περιστοιχιζόμενος από άνδρες, γυναίκες, εταίρες και δούλους, που μετείχαν ισάξια στον επικούρειο Κήπο.

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ:
Στόχος του Επίκουρου ήταν η αναζήτηση των αιτιών της ανθρώπινης δυστυχίας και των εσφαλμένων δοξασιών που την προκαλούν, όπως για παράδειγμα η δεισιδαιμονία, ώστε να υπάρξει η αντιπρόταση για την προοπτική μιας ευχάριστης ζωής (ΖΗΝ ΗΔΕΩΣ), το οποίο επιτυγχάνεται με την απουσία του πόνου και φόβου και με τη βίωση μιας ζωής με αυτάρκεια, περιβαλλόμενης από φίλους. Η ηδονή (ευχαρίστηση) και ο πόνος είναι το μέτρο για το τι πρέπει να προτιμούμε και τι να αποφεύγουμε. Μια ηδονή, για τον Επίκουρο, είναι ηθικώς θεμιτή και πρέπει να την επιδιώκουμε, εφόσον αποτελεί μέσο διασφάλισης της κορυφαίας ηδονικής κατάστασής μας, που δεν είναι άλλη από την ψυχική μας ηρεμία. Ακόμα και ο πόνος, ορισμένες φορές μας βοηθάει στην κατάκτηση της ψυχικής μας ηρεμίας κι αποκτά θετική σημασία. (πχ μπορεί να χρειάζεται πόνος για την σπουδή μιας επιστήμης, που κατόπιν μπορεί να μας φέρνει ηδονή για όλη μας την ζωή). Στο πλαίσιο της μετριοπαθούς μορφής του ηδονισμού, το κριτήριο επιλογής μεταξύ των ηδονών δεν είναι πλέον ποσοτικό, δηλαδή η έντασή τους, αλλά ποιοτικό. Ο Επίκουρος διακρίνει τις ηδονές σε αυτές της κατάστασης και αυτές της ενέργειας, η αταραξία της ψυχής και η απουσία σωματικού πόνου είναι ηδονές κατάστασης ενώ η χαρά και η ευφροσύνη είναι ηδονές ενέργειας. Οι πρώτες είναι πολύ ανώτερες από τις δεύτερες. Για παράδειγμα, η ικανοποίηση της πείνας όσο συντελείται είναι μια ηδονή ενέργειας. Η κατάσταση της ηρεμίας που ακολουθεί όταν ο άνθρωπος έχει χορτάσει, είναι μια ηδονή κατάστασης. Αν παρασυρθεί, φάει υπερβολικά και βαρυστομαχιάσει, θα έχει εκπληρώσει την ηδονή ενέργειας, αλλά δεν θα αποκτήσει την ηδονή κατάστασης και θα είναι δυστυχισμένος. Έτσι συμβαίνει με όλες τις υπερβολές. Ξεγελούν τους ανθρώπους με την προσωρινή, όσο διαρκεί, ηδονή ενέργειας και τους απομακρύνουν από την πραγματική ηδονή, αυτή της κατάστασης.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ:
• Σκοπός της ζωής είναι η ηδονή (ευχαρίστηση) "δεν εννοούμε τις ηδονές του ασώτου και αυτές που βρίσκονται μέσα στις απολαύσεις, αλλά εννοούμε να μην πονάει το σώμα και να μην ταράσσεται η ψυχή να φτάνει ο άνθρωπος στην κατάσταση της αταραξίας".
• Mε τον θάνατο έρχεται το τέλος όχι μόνο του σώματος αλλά και της ψυχής.
• Oι θεοί δεν ανακατεύονται στις υποθέσεις των ανθρώπων.
• Το σύμπαν είναι άπειρο και αιώνιο.
• Τα γενόμενα στον κόσμο συμβαίνουν τελικά, με βάση τις κινήσεις και τις αλληλεπιδράσεις των ατόμων που διακινούνται στον κενό χώρο.


ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΜΕΝΟΙΚΕΑ