ΑΡΧΙΚΗ


Νίκος Καζαντζάκης 1883 έως 1957 (74)

O Νίκος Καζαντζάκης ήταν Έλληνας πεζογράφος, ο σημαντικότερος της σύγχρονης εποχής. Τα πιο γνωστά έργα του: Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά (1946), Ο καπετάν Μιχάλης (1953), Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (1954), Ο τελευταίος πειρασμός (1955), Ο φτωχούλης του Θεού (1956), Ο Βραχόκηπος (1960), Αναφορά στον Γκρέκο (1961). Έγραψε επίσης ποίηση, δοκίμια, ταξιδιωτικά κείμενα, παιδικές ιστορίες, θεατρικά κείμενα και έκανε πολλές μεταφράσεις. Τρεις φορές προτάθηκε για το Βραβείο Νόμπελ ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία τον κατηγόρησε ως ιερόσυλο, με βάση αποσπάσματα από τον «Kαπετάν Mιχάλη» και το σύνολο του «Τελευταίου Πειρασμού». Η απάντηση του στις απειλές της εκκλησίας για αφορισμό, ήταν: «Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μια ευχή: Σας εύχομαι να είναι η συνείδησή σας τόσο καθαρή όσο η δική μου και να είστε τόσο ηθικοί και θρήσκοι όσο είμαι εγώ». Δεν προχώρησε ο αφορισμός καθώς ήταν αντίθετος ο οικουμενικός πατριάρχης Αθηναγόρας.

Ο Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 18 Φεβρουαρίου 1883, εποχή κατά την οποία το νησί αποτελούσε ακόμη μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο πατέρας του ήταν έμπορος γεωργικών προϊόντων και κρασιού. Το 1889, κατά την διάρκεια της Κρητικής επανάστασης, τον έστειλαν για 6 μήνες σε συγγενείς στην Αθήνα για να τον προφυλάξουν. Στην επόμενη επανάσταση τον στείλανε στην Νάξο όπου σπούδασε στην εκεί Γαλλική εμπορική σχολή. Τελείωσε την νομική Αθηνών και μεταπτυχιακά στο Παρίσι, συγχρόνως ξεκίνησε να γράφει, αρχικά με ψευδώνυμο. Το 1911 παντρεύτηκε την Γαλάτεια Αλεξίου, παρά τις έντονες αντιρρήσεις του πατέρα του. Στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, το 1912, κατατάχτηκε εθελοντής και αποσπάστηκε στο γραφείο του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου. Το 1914 πρωτοστάτησε στην κίνηση για την ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου, μέσω του οποίου συνδέθηκε φιλικά, με τον ποιητή Άγγελο Σικελιανό. Μαζί ταξίδεψαν στο Άγιον Όρος και περιηγήθηκαν σε πολλά ακόμα μέρη της Ελλάδας. Το 1919 διορίστηκε Διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως με αποστολή τον επαναπατρισμό Ελλήνων από την περιοχή του Καυκάσου. Τις εμπειρίες του κατέγραψε αργότερα στο μυθιστόρημα «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται». Μετά την εκλογική ήττα του Βενιζέλου, τον διώξανε από το Υπουργείο και μέχρι το 1926 πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια ως ανταποκριτής εφημερίδων, σε Αυστρία, Γερμανία, Σοβιετική Ένωση, Παλαιστίνη, Κύπρο και την Ισπανία. Τον Οκτώβριο του 1926 πήρε συνέντευξη από τον Μπενίτο Μουσολίνι στην Ρώμη ενώ τον ίδιο χρόνο πήρε και διαζύγιο από την Γαλάτεια.

Τον Οκτώβριο του 1927 πήγε στη Μόσχα προσκαλεσμένος από την κυβέρνηση της Σοβιετικής Ένωσης, στις γιορτές για τα δεκάχρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Εκεί γνωρίστηκε με τον Ελληνορουμάνο λογοτέχνη Παναΐτ Ιστράτι, μαζί επέστρεψαν στην Ελλάδα και το 1928 στο θέατρο «Αλάμπρα» κάνανε μια ομιλία υπέρ της Σοβιετικής Ένωσης. Απ' έξω διαδήλωσαν εναντίον τους και ακολούθησαν επεισόδια, ο Καζαντζάκης διώχθηκε ποινικά. Το 1930 είχε οριστεί να δικαστεί και για αθεϊσμό, εξαιτίας του έργου του «Ασκητική», όμως η δίκη δεν έγινε ποτέ. Το 1935 πραγματοποίησε ταξίδι σε Ιαπωνία και την Κίνα εμπλουτίζοντας τα ταξιδιωτικά του κείμενα. Το 1938 ολοκλήρωσε την Οδύσσεια, ένα επικό ποίημα στα πρότυπα της Οδύσσειας του Ομήρου, αποτελούμενο από συνολικά 33.333 στίχους. Το 1953 προσβλήθηκε από μία μόλυνση στο μάτι, γεγονός που τον υποχρέωσε να νοσηλευτεί αρχικά στην Ολλανδία και αργότερα στο Παρίσι. Τελικά έχασε την όραση από το δεξί μάτι. Το 1954 βραβεύτηκε στην Γαλλία ο «Ζορμπάς» ως το καλύτερο ξένο βιβλίο της χρονιάς. Την ίδια χρονιά η Ιερά Σύνοδος ζητούσε επιτακτικά από την κυβέρνηση την απαγόρευση των βιβλίων του. Το 1957 έκανε ένα δεύτερο ταξίδι στην Κίνα από το οποίο γύρισε με κλονισμένη υγεία. Νοσηλεύτηκε στην Κοπεγχάγη της Δανίας και το Φράιμπουργκ της Γερμανίας, όπου τελικά κατέληξε, από λευχαιμία, στις 26 Οκτωβρίου του 1957 σε ηλικία 74 ετών.

ΖΟΡΜΠΑΣ, αποσπάσματα

ΑΣΚΗΤΙΚΗ, πρώτο-δεύτερο-τρίτο χρέος

ΚΑΠΕΤΑΝ ΜΙΧΑΛΗΣ, πρόλογος τους Καζαντζάκη

Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΞΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ, οι πρώτες σελίδες