ΑΡΧΙΚΗ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ 1909 έως 1990 (81)

Ο Γιάννης Ρίτσος ήταν Έλληνας ποιητής, από τους σπουδαιότερους της σύγχρονης εποχής. Γεννήθηκε στην Μονεμβασιά στις 1 Μάιου του 1909, το τελευταίο από 4 παιδιά μια πλούσιας αριστοκρατικής οικογένειας με μεγάλη κτηματική περιουσία και καταγωγή από Κρήτη (ο πατέρας του) και από Γύθειο (η μητέρα του). Ζούσαν σε ένα σπίτι στην είσοδο της καστροπολιτείας ενώ ο Γιάννης πήγε σχολείο στο Γύθειο. Από μικρός επέδειξε καλλιτεχνική φύση, καθώς ζωγράφιζε, έμαθε πιάνο και έφτιαχνε στίχους. Το 1917 με την αγροτική μεταρρύθμιση του Βενιζέλου, όπου αναδιανεμήθηκε η αγροτική γη σε ακτήμονες αγρότες, η οικογένεια έχασε μεγάλο μέρος των κτημάτων του και καθώς ο πατέρας δεν ήξερε να κάνει τίποτε, ήρθαν δύσκολες οικονομικά μέρες. Πολλά χρήματα δόθηκαν εξαιτίας της αρρώστιας του αδερφού του, ο οποίος τελικά πέθανε το 1921 πέθανε από φυματίωση. Λίγους μήνες αργότερα, πέθανε κι η μητέρα του από την ίδια πάθηση. Ο Γιάννης μαζί με την αδερφή του Λούλα μετακόμισαν στην Αθήνα το 1925, η Λούλα προετοιμάστηκε για την Φιλοσοφική σχολή, εκείνος έπιασε δουλειά ως δακτυλογράφος και συγχρόνως έγραφε ποιήματα. Το 1927 διαγνώστηκε με φυματίωση και μπήκε στο νοσοκομείο Σωτηρία όπου παρέμεινε για 3 χρόνια. Εκεί έγινε μέλος του ΚΚΕ και τελείωσε τις πρώτες του συλλογές ποιημάτων που θα δημοσιευτούν ύστερα από μερικά χρόνια (Τρακτέρ 1934, Πυραμίδες 1935). Το 1936 γράφει τον Επιτάφιο αντλώντας έμπνευση από την αιματηρή καταστολή της διαδήλωσης των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη. Το βιβλίο ρίχνεται στην πυρά από το καθεστώς (δικτατορία Μεταξά) ως ανατρεπτικό. Ο Ρίτσος κάνει διάφορες δουλειές, όπως χορευτής, ηθοποιός, ενώ στην Κατοχή εξαιτίας μιας υποτροπής της αρρώστιας του περνάει τον περισσότερο καιρό στο κρεβάτι, όπου τουλάχιστον γράφει ασταμάτητα.

Το 1937 η αδερφή του Λούλα μπαίνει στο Δαφνί όπου βρίσκεται ήδη ο πατέρας τους, ο οποίος πεθαίνει μέσα στον ίδρυμα το 1938. Η Λούλα θα παραμείνει για μια πενταετία. Ο Ρίτσος το 1944 εγκαταλείπει την Αθήνα με τις αριστερές δυνάμεις και πηγαίνει στην Κοζάνη. Το 1948 εξορίζεται στην Λήμνο εξαιτίας των αριστερών του φρονημάτων, αργότερα στη Μακρόνησο και στο τέλος στον Αϊ – Στράτη. Απελευθερώνεται τον Αύγουστο του 1952. Το έργο του όλα αυτά τα χρόνια είναι απαγορευμένο, εκείνος δεν σταματάει να γράφει. Το 1954 παντρεύεται τη γιατρό Γαρυφαλιώ Γεωργιάδου και το 1955 γεννιέται η κόρη του, Έρη. Το 1956 του απονέμεται το Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη Σονάτα του σεληνόφωτος. Περνάει μερικά ήρεμα χρόνια, γράφοντας και κάνοντας διορθώσεις και επιμέλειες κειμένων για εκδοτικούς οίκους. Μόλις ξεσπάει η δικτατορία συλλαμβάνεται και εξορίζεται στη Γυάρο και ύστερα στην Λέρο. Το 1968 εγχειρίζεται στον Άγιο Σάββα για νεοπλασία στη ουροδόχο κύστη, και μετά ξαναμεταφέρεται στην εξορία του. Ελευθερώνεται το 1971 και επιστρέφει στην Αθήνα. Τα επόμενα χρόνια είναι χρόνια αναγνώρισης, γίνεται επίτιμος διδάκτωρ σε πανεπιστήμια του εσωτερικού και του εξωτερικού, κερδίζει το βραβείο Λένιν καθώς και άλλα βραβεία ποίησης, είναι υποψήφιος για Νόμπελ, πηγαίνει επίσημος καλεσμένος της Σοβιετικής ένωσης στους ολυμπιακούς αγώνες του 1980, του δίνεται το Χρυσό Μετάλλιο Τιμής της Πόλης των Αθηνών το α987, τιμάται στην Κύπρο με τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Αρχιεπισκόπου Μακάριου του τρίτου. Ο Ρίτσος έγραψε περισσότερες από 100 ποιητικές συλλογές καθώς και μυθιστορήματα και θεατρικά έργα. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχει κερδίσει διεθνή φήμη. Έζησε τα τελευταία του χρόνια στη Σάμο, όμως επέστρεψε το 1990 στην Αθήνα, όπου και πέθανε, στις 11 Νοεμβρίου.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ ΠΟΙΗΜΑΤΑ