ΑΡΧΙΚΗ


ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ 1902 έως 1963 (61)


ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ ΠΟΙΗΜΑΤΑ


Ο Ναζίμ Χικμέτ Ραν (Nazim Hikmet Ran), γεννήθηκε στην τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη στις 15 Ιανουαρίου 1902. Ο πατέρας του Χικμέτ Μπέης ήταν ανώτερος αξιωματούχος του Σουλτάνου και η μητέρα του εγγονή ενός οθωμανού στρατάρχη. Οι γονείς του χώρισαν κι εκείνος πέρασε αρκετά από τα παιδικά του χρόνια κοντά στο παππού του στις διάφορες περιπλανήσεις του ως ανώτερος κρατικός αξιωματούχος στη Μικρά Ασία. Σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη και αποφοίτησε από την Οθωμανική Ναυτική Σχολή το 1918. Εντάχθηκε στο πλήρωμα ενός καταδρομικού αλλά αρρώστησε σοβαρά και το 1920, κατά την διάρκειας της Μικρασιατικής Εκστρατείας, απαλλάχθηκε από τα στρατιωτικά του καθήκοντα. Διορίστηκε σε ένα σχολείο της Τουρκίας όπου σύντομα ήρθε σε σύγκρουση με του προϊσταμένους του καθώς άρχισε να γίνεται γνωστός για τις κομμουνιστικές του ιδέες. Το 1921 πήγε στην Μόσχα για να μελετήσει τα επιτεύγματα της Οκτωβριανής επανάστασης και τελικά έμεινε ως το 1924 σπουδάζοντας οικονομικές και πολιτικές επιστήμες. Το 1924, μετά την εγκαθίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας από τον Κεμάλ Ατατούρκ, επέστρεψε στη Σμύρνη, όπου εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε διάφορα έντυπα. Το κεμαλικό κίνημα ωστόσο ήταν εναντίον της αριστερής παράταξης και καθώς εκείνος ήτα δηλωμένος κομμουνιστής, αναγκάστηκε να ξαναφύγει στην Μόσχα. Δεν έμεινε για πολύ, μόνο επέστρεφε χωρίς διαβατήριο. Συνελήφθη και καταδικάστηκε το 1928 σε τρίμηνη φυλάκιση. Πήγε μετά στην Κωνσταντινούπολη όπου εργάστηκε σε διάφορα περιοδικά, εφημερίδες και εξέδωσε τα πρώτα βιβλία ποίησης.

Για τα φρονήματα του συνελήφθη το 1931, (αθωώθηκε) το 1932 (καταδικάστηκε σε πενταετή φυλάκιση αλλά αμνηστεύτηκε λόγω του εορτασμού των δέκα χρόνων της Τουρκικής Δημοκρατίας), ενώ το 1934 κατηγορήθηκε πως έκανε προπαγάνδα στην στρατιωτική ακαδημία. Σε μια δίκη παρωδία, χωρίς συνήγορο και κεκλεισμένων των θυρών καταδικάστηκε σε 35 χρόνια φυλάκισης. Οι διανοούμενοι όλης της Ευρώπης ξεκίνησαν εκστρατεία υπέρ της απελευθέρωης του, εκείνος έκανε απεργία πείνας, τελικά μετά από 13 χρόνια στην φυλακή, του χαρίστηκε η υπόλοιπη ποινή. Όταν βγήκε δεν μπορούσε να βρει δουλειά ούτε να εκδώσει βιβλία. Στα 50 του και με κλονισμένη την υγεία αναγκάστηκε να αυτοεξοριστεί καθώς στην πατρίδα ήταν στο στόχαστρο των αρχών. Πήγε στην Μόσχα και το 1951 η κυβέρνηση της Τουρκίας του αφαίρεσε την τουρκική υπηκοότητα. Ο Χικμέτ ταξιδεύει αρκετά τα επόμενα χρόνια, πηγαίνει σε διεθνή συνέδρια και γίνεται γνωστός σε όλο τον κόσμο ως ο επαναστάτης ποιητής που έγραφε υπέρ της ειρήνης και κατά του πολέμου και των πυρηνικών. Το 1955 ερωτεύτηκε την κατά πολλά χρόνια μικρότερή του Vera Tulyakova, το 1956, ζήτησε από τους Τουρκοκυπρίους να ζήσουν ειρηνικά με τους Ελληνοκυπρίους και να υποστηρίξουν τον αγώνα τους για την αποτίναξη της Βρετανικής Κατοχής στο νησί., το 1960 παντρεύτηκε την Vera, (ο δεύτερος γάμος του). Το 1962 του δόθηκε διαβατήριο Σοβιετικής υπηκοότητας ενώ στις 3 Ιουνίου 1963 πέθανε αιφνίδια από ανακοπή της καρδιάς. Θάφτηκε στην Μόσχα. Το 2009 η κυβέρνηση Ερντογάν τού απέδωσε μετά θάνατον και πάλι την τουρκική ιθαγένεια ενώ η επιθυμία που εξέφρασε στην διαθήκη του, να ταφεί κάτω από ένα πλάτανο σ' ένα οποιοδήποτε νεκροταφείο της Μικράς Ασίας δεν έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα.

(Μήνυμα του Χικμέτ προς τον ελληνικό λαό είχε μεταδοθεί ραδιοφωνικά στη διάρκεια της δίκης του Νίκου Μπελογιάννη)

"Φίλοι κι αδέλφια της ψυχής μου. Εσείς που πέσατε στις φυλακές και στα νησιά της κόλασης, που σας κρατάν αλυσωμένους μες στα στρατόπεδα συγκέντρωσης γιατί πολεμάτε για την ανεξαρτησία, το ψωμί και τη λευτεριά του ελληνικού λαού, δεχτείτε την αγάπη και τον θαυμασμό μου. Οι λαοί της Τουρκίας και της Ελλάδας έχουνε τους ίδιους θανάσιμα μισητούς εχθρούς: τον αγγλοαμερικανικό ιμπεριαλισμό και τους ντόπιους λακέδες του. Οι λαοί της Τουρκίας και της Ελλάδας, φιλιωμένοι ο ένας με τον άλλο, με τη βοήθεια των φιλειρηνικών λαών όλου του κόσμου, θα τσακίσουνε στο τέλος αυτούς τους εχθρούς τους. Αυτό το πιστεύω. Ο δικός σας ένδοξος αγώνας είναι μια από τις πιο λαμπρές αποδείξεις ότι θα νικήσει η υπόθεση της ειρήνης, του ψωμιού και της λευτεριάς. Σας σφίγγω όλους μ' αγάπη στην αγκαλιά μου.
ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ 10/8/1951 Βερολίνο