Νίτσε, Η ΧΑΡOΥΜΕΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Νίτσε ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Η πρώτη έκδοση του Η ΧΑΡΟΥΜΕΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ έγινε το 1882. Πριν το πρώτο βιβλίο, ο Νίτσε παρέθεσε μια σειρά απο ολιγόστιχα κείμενα τα οποία ονόμασε : "Πρελούδιο σε γερμανικές ρίμες"
Νίτσε Η ΧΑΡOΥΜΕΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ «Αστείο, πανουργία και εκδίκηση» Πρελούδιο σε γερμανικές ρίμες 1.Πρόσκληση Τολμήστε να δοκιμάσετε το φαγητό μου, φαγάδες! Αύριο θα το βρείτε καλύτερο. Και μεθαύριο θα σας φανεί καλό! Κι αν θελήσετε τότε κάτι παραπάνω Οι επτά παλιές συνταγές μου Θα μου δώσουν το θάρρος να κάνω επτά καινούργιες. 2. Η ευτυχία μου Από τότε που κουράστηκα να ψάχνω, Έμαθα να βρίσκω. Κι από τότε που ένας άνεμος μού εναντιώθηκε, Σαλπάρω μ' όλους τους ανέμους. 3. Ατρόμητος Όπου και να βρίσκεσαι, σκάβε βαθιά! Κάτω είναι η πηγή! Άσε τους σκοτεινούς ανθρώπους να φωνάζουν: «Κάτω υπάρχει πάντα μόνο η κόλαση». 4. Διάλογος Α- Ήμουν άρρωστος; Γιατρεύτηκα; Και ποιος ήταν ο γιατρός μου; Πώς τα ξέχασα όλα τούτα! Β. - Μόνο τώρα πιστεύω πως γιατρεύτηκες: Γιατί υγιής είναι όποιος έχει ξεχάσει. 5. Στους ενάρετους Ακόμη κι οι αρετές μας πρέπει να έχουν ελαφρά πόδια: Σαν τους στίχους του Ομήρου, πρέπει να έρχονται και να φεύγουν 6. Σοφία τον κόσμου. Μη μένεις κάτω στο χώμα! Και μην ανεβαίνεις πάρα πολύ ψηλά! Ομορφότερος φαίνεται ο κόσμος Από ένα μέσο ύψος. 7.Vademecum-Vadetecum [Ακολούθα με-Ακολούθα τον εαυτό σου] Σε γοητεύει η τέχνη και η γλώσσα μου Μ' ακολουθείς, έρχεσαι πίσω μου; Κοίτα να είσαι πιστός μόνο στον εαυτό σου. Κι έτσι θα μ' ακολουθήσεις -μαλακά, μαλακά! 8. Αλλάζοντας το τρίτο δέρμα Το δέρμα μου σχίζεται και σκάει, καθώς το φίδι Μέσα μου ποθεί, σαν να μην είχε Φάει ήδη αρκετή γη, να φάει μ' ορμή Περισσότερη γη. Σέρνομαι ανάμεσα Στο χόρτο και τις πέτρες. Πεινασμένος στον ελικοειδή μου δρόμο Να φάω αυτό που έτρωγα πάντα: Εσένα, φαΐ των φιδιών, εσένα, μάνα γη! 9. Τα τριαντάφυλλα μου Ναι! η ευτυχία μου θέλει να δώσει ευτυχία Κάθε ευτυχία θέλει ναι να δώσει ευτυχία, Θέλετε να κόψετε τα τριαντάφυλλά μου; Πρέπει να σκύψετε και να κρυφτείτε Μέσα στα βράχια και στις βάτους. Και συχνά να γλείφετε τα δάχτυλά σας! Γιατί η ευτυχία μου αγαπάει τα πειράγματα. Γιατί η απόλαυση μου αγαπάει τις κατεργαριές! Θέλετε να κόψετε τα τριαντάφυλλά μου; 10. Ο καταφρονητής Πολλά πράγματα αφήνω να πέσουν και να χαθούν Και γι' αυτό με λέτε καταφρονητή. Όποιος πίνει από ξέχειλο ποτήρι, Αφήνει να πέσει και να χυθεί πολύ. Δίχως να καταφρονεί όμως το κρασί. 11. Η παροιμία λέει Δηκτικός και πράος, χυδαίος και λεπτός, Οικείος και ξένος, βρόμικος και καθαρός. Τόπος συνάντησης τρελών και σοφών: Όλα τούτα είμαι και θέλω να είμαι. Περιστέρι και φίδι και γουρούνι μαζί! 12. Σ' έναν φίλο του φωτός Αν δεν θέλεις να εξασθενήσουν τα μάτια και το μυαλό σου Τρέχα πίσω από τον ήλιο -στη σκιά. 13. Για χορευτές Ο λείος πάγος Ένας παράδεισος Για κείνον που ξέρει να χορεύει καλά. 14. Το παλικάρι Καλύτερα μια ατόφια έχθρα Παρά μια φιλία κολλημένη με κόλλα. 15. Σκουριά Χρειάζεται κι η «σκουριά» να είσαι κοφτερός δεν αρκεί! Αλλιώς θα λένε πάντα για σένα: «Είναι πολύ νέος!» 16. Προς τα πάνω «Πώς θα φτάσω γρηγορότερα στην κορφή του βουνού;» «Συνέχισε να ανεβαίνεις και μην το πολυσκέφτεσαι». 17. Το απόφθεγμα του ανθρώπου της βίας Ποτέ σου μην παρακαλάς! Άσε τα κλαψουρίσματα! Παίρνε, σου λέω, πάντα παίρνε! 18. Μαζεμένες ψυχές Μισώ τις μαζεμένες ψυχές. Δεν έχουν τίποτα καλό και σχεδόν τίποτα κακό. 19. Ο ακούσιος σαγηνευτής Πέταξε μια κούφια λέξη για να περάσει η ώρα, Στον αέρα – κι όμως μ' αυτήν «έπεσε» μια γυναίκα. 20. Προς εξέταση Τον διπλό πόνο τον αντέχεις πιο εύκολα Απ' τον μονό: θέλεις να το ρισκάρεις; 21. Ενάντια στην έπαρση Μη φουσκώνεις: γιατί αλλιώς Το παραμικρό τσίμπημα θα σε κάνει να σκάσεις. 22. Άντρας και γυναίκα «Άρπαξε τη γυναίκα για την οποία χτυπάει η καρδιά σου!» Έτσι σκέφτεται ο άντρας· η γυναίκα δεν αρπάζει, κλέβει. 23. Ερμηνεία Όταν ερμηνεύω τον εαυτό μου, μπαίνω μέσα στην ερμηνεία μου. Δεν μπορώ να γίνω ερμηνευτής του εαυτού μου. Όποιος όμως χαράζει τον δικό του δρόμο, Φωτίζει περισσότερο και τη δική μου εικόνα. 24. Φάρμακο για πεσιμιστές Παραπονιέσαι πως δεν βρίσκεις τίποτα του γούστου σου; Πάντα, φίλε μου, οι παλιές ιδιοτροπίες; Σ' ακούω να βλαστημάς, να θορυβείς και να φτύνεις. Η υπομονή κι η καρδιά μου σπάνε. Ακολούθα με, φίλε! Αποφάσισε ελεύθερα Να καταπιείς ένα παχουλό βατράχι! Γρήγορα και δίχως να καλοκοιτάξεις! Αυτό θα σε γιατρέψει απ' τη δυσπεψία! (Από ιστορία της εποχής για κάποιον που, έλεγε ότι θα έπρεπε να καταπίνει κανείς κάθε πρωί ένα παχουλό βατράχι, για να μη βρίσκει πια τίποτε αηδιαστικό την υπόλοιπη μέρα). 25. Παράκληση Ξέρω το μυαλό πολλών ανθρώπων Κι όμως δεν ξέρω ποιος είμαι εγώ! Το μάτι μου είναι πολύ κοντά μου, Δεν είμαι αυτό που βλέπω και είδα. Θα ωφελούσα περισσότερο τον εαυτό μου Αν μπορούσα να βρεθώ μακριά απ' αυτόν. Όχι, βέβαια, τόσο μακριά σαν τον εχθρό μου! Ο καλύτερος φίλος μου είναι κιόλας πολύ μακριά μου Αλλά ανάμεσα σ' αυτόν και σε μένα η μέση! Μαντεύετε για τι πράγμα παρακαλώ; 26. Η σκληρότητά μου Πρέπει να δρασκελίσω εκατό σκαλιά, Πρέπει ν' ανεβώ και σας ακούω να φωνάζετε: «Είσαι σκληρός! Μα από πέτρα είμαστε;» Πρέπει να δρασκελίσω εκατό σκαλιά, Και κανένας δεν θέλει να 'ναι σκαλοπάτι. 27. Ο ταξιδιώτης «Δεν υπάρχει πια μονοπάτι! Άβυσσος ένα γύρο και νεκρική σιγή!» Έτσι το ήθελες! Η θέληση σου βγήκε από το μονοπάτι! Έλα, ταξιδιώτη, ήρθε η στιγμή! Κοίτα ψυχρά και καθαρά! Είσαι χαμένος, αν πιστέψεις στον κίνδυνο. 28. Παρηγοριά για αρχάριους Κοίτα το παιδί ανάμεσα στα γουρούνια, Αβοήθητο, με συσπασμένα δάχτυλα! Μπορεί να κλαίει, μόνο να κλαίει -Θα μάθει άραγε ποτέ να στέκεται όρθιο και να περπατάει; Μη φοβάστε! Και γρήγορα θα δείτε, νομίζω, Το παιδί να χορεύει! Μόλις μπορέσει να στηριχτεί στα δυο του πόδια Θα στηριχτεί και στο κεφάλι του. 29. Εγωισμός των αστεριών Αν εγώ, ένα στρογγυλό βαρέλι που κυλάει, Δεν συνέχιζα να περιστρέφομαι συνέχεια. Πώς θα γλίτωνα απ' το κάψιμο Καθώς τρέχω πίσω απ' τον φλογερό ήλιο; 30. Ο πλησίον Δεν μ' αρέσει ο πλησίον μου κοντά μου: Και θα ήθελα να ήταν ψηλά και μακριά! Πώς αλλιώς θα γινόταν το αστέρι μου; 31. Ο μεταμφιεσμένος άγιος Για να μη μας καταπιέζει η ευτυχία σου Φοράς τα γνωρίσματα του διαβόλου. Την ευφυΐα του και τα ρούχα του. Μάταια όμως! Μέσα απ' τα μάτια σου Ακτινοβολεί η αγιοσύνη! 32. Ο ανελεύθερος Α. - Στέκει κι αφουγκράζεται: τι μπόρεσε να τον σαστίσει; Τι άκουσε να βουίζει στ' αφτιά του; Τι ήταν αυτό που τον ακινητοποίησε; Β. - Σαν όλους που φόρεσαν κάποτε αλυσίδες Έτσι κι αυτός ακούει παντού τον θόρυβο τους. 33. Ο μοναχικός Απεχθάνομαι να ακολουθώ, απεχθάνομαι να ηγούμαι. Να υπακούω; Όχι! Και να κυβερνώ; Όχι! Όποιος δεν φοβάται τον εαυτό του δεν προκαλεί φόβο σε κανέναν. Και μόνον όποιος προκαλεί φόβο μπορεί να οδηγήσει άλλους! Απεχθάνομαι ακόμη και να οδηγώ τον εαυτό μου! Μ' αρέσει, σαν τα ζώα του δάσους και της θάλασσας, Να χάνομαι για αρκετή ώρα Να κάθομαι οκλαδόν σε κάποιο γοητευτικό λαβύρινθο Να καλώ τέλος τον εαυτό μου από μακριά Να τον πλανεύω να έρθει πάλι κοντά μου. 34.Seneca et hoc genus omne [Ο Σενέκα και οι όμοιοί του] Γράφουν κι όλο γράφουν Τις ανυπόφορα σοφές κουταμάρες τους. Σαν να αλήθευε το: Primum scribere, Deinde philosophari [Πρώτα να γράφεις και μετά να φιλοσοφείς] 35. Πάγος Ναι! Κάπου-κάπου φτιάχνω πάγο: Είναι χρήσιμος για την πέψη! Αν έχετε πολλά να χωνέψετε, Α, πόσο θα σας αρέσει ο πάγος μου! 36. Νεανικά γραπτά Της σοφίας μου το άλφα και το ωμέγα Ακούω πάλι. Τι άκουσα; Τώρα ηχούν αλλιώς, Το μόνο που ακούω τώρα είναι Το αιώνιο αχ! και ωχ! της νιότης μου. 37. Σύνεση Σε τούτη την περιοχή δεν ταξιδεύει κανείς με ασφάλεια -Κι αν έχεις μυαλό, διπλασίασε την προσοχή σου! Σε δελεάζουν και σ' αγαπούν ώσπου να σε κατασπαράξουν: Είναι ενθουσιώδη πνεύματα: ποτέ δεν έχουν πνεύμα! 38. Ο ευσεβής μιλάει Ο Θεός μάς αγαπάει επειδή μας έπλασε! «Ο άνθρωπος έπλασε το Θεό!» -είναι η λεπτή απάντηση σας. Και ο άνθρωπος δεν πρέπει να αγαπάει αυτό που έπλασε; Κι επειδή τον έπλασε, θα 'πρεπε τώρα να τον αρνηθεί; Αυτό χωλαίνει, σαν του διαβόλου την οπλή. 39. Το καλοκαίρι Με τον ιδρώτα του προσώπου μας Πρέπει να τρώμε το ψωμί μας; Όταν είσαι ιδρωμένος, καλύτερα να μην τρως τίποτα. Κατά τους υπολογισμούς των σοφών γιατρών. Το λιοπύρι μας γνέφει: τι λείπει; Τι σημαίνει το σινιάλο της πρωτιάς του; Με τον ιδρώτα του προσώπου μας Πρέπει να πίνουμε το κρασί μας! 40. Χωρίς φθόνο Ναι, η ματιά του δεν έχει φθόνο· Και τον τιμάτε γι' αυτό; Καθόλου δεν τον νοιάζουν οι τιμές σας· Έχει το αετίσιο μάτι για το μακρινό, Δεν σας βλέπει! -Βλέπει μόνο τα άστρα, τα άστρα! 41. Ηρακλετισμός Μόνον ο αγώνας, φίλοι μου, Φέρνει κάθε ευτυχία στη γη! Και για να γεννηθεί η φιλία Χρειάζεται η κάπνα του μπαρουτιού! Κι οι φίλοι γίνονται ένα σε τρία πράγματα: Αδέλφια στην ανάγκη, Ίσοι μπροστά στον εχθρό Ελεύθεροι - μπροστά στο θάνατο! 42. Βασική αρχή των πολύ εκλεπτυσμένων Καλύτερα στις μύτες των ποδιών σου, Παρά με τα τέσσερα! Καλύτερα μέσα από μια κλειδαρότρυπα, Παρά από ορθάνοιχτες πόρτες! 43. Συμβουλή Έχεις το νου σου στη δόξα; Τότε άκου το μάθημα: Να αρνείσαι εγκαίρως, ελεύθερα Τις τιμές! 44. Αυτός που φτάνει στο βάθος Ερευνητής εγώ; Ω, μη λέτε αυτή τη λέξη! Εγώ είμαι μόνο βαρύς -τόσο πολλά κιλά! Πέφτω, πέφτω συνεχώς Και τέλος φτάνω στο βάθος! 45. Για πάντα «Έρχομαι σήμερα, γιατί έτσι μου αρέσει σήμερα», Σκέφτεται εκείνος που έρχεται για πάντα. Τι τον νοιάζει τι θα πει ο κόσμος: «Έρχεσαι πολύ νωρίς! Έρχεσαι πολύ αργά!» 46. Κρίσεις των κουρασμένων Όλοι οι κουρασμένοι καταριούνται τον ήλιο. Η αξία των δέντρων είναι γι' αυτούς -η σκιά τους. 47. Πτώση «Βουλιάζει, πέφτει τώρα», κοροϊδεύετε συνεχώς. Η αλήθεια είναι: κατεβαίνει κάτω σε σας! Η υπερβολική ευτυχία του τού έχει γίνει βάρος Το υπερβολικό φως του αναζητά το σκοτάδι σας. 48. Εναντίον των νόμων Από σήμερα κρέμεται στο λαιμό μου Από ένα τρίχινο κορδόνι ένα ρολόι. Από σήμερα σταματά η κίνηση των άστρων και του ήλιου. Το λάλημα του πετεινού κι οι σκιές. Και καθετί που μου έδειχνε άλλοτε το χρόνο Είναι τώρα κουφό, βουβό, τυφλό. Όλη η φύση γύρω μου σιωπά Καθώς ηχεί το τικ τακ του νόμου και του ρολογιού. 49. Ο σοφός μιλά Ξένος προς τον λαό κι όμως χρήσιμος στον λαό, Ακολουθώ τον δρόμο μου, άλλοτε ήλιος, άλλοτε σύννεφο Πάντα όμως πάνω από τούτο τον λαό! 50. Χάνοντας το μυαλό Αυπή έχει τώρα πνεύμα - πώς μπόρεσε να το βρει; Εξαιτίας της ένας άντρας έχασε τα μυαλά του. Το μυαλό του ήταν πλούσιο πριν απ' αυτή τη διασκέδαση: Στο διάβολο πήγε το μυαλό του – όχι, όχι! Στη γυναίκα! 51. Ευσεβείς πόθοι «Μακάρι να χάνονταν αμέσως Όλα τα κλειδιά Και σε κάθε κλειδαριά Να γύριζε το αντικλείδι!» Έτσι σκέφτεται συνεχώς Όποιος είναι -αντικλείδι. 52. Γράφοντας με το πόδι Δεν γράφω μόνο με το χέρι: Το πόδι μου θέλει κι αυτό πάντα να κάνει το γραφιά. Γερό, ελεύθερο κι ανδρείο με περνάει Άλλοτε μέσα από τον κάμπο Άλλοτε μέσα από το χαρτί. 53. Ανθρώπινο, πάρα πολύ ανθρώπινο». Ένα βιβλίο. Μελαγχολικά και φοβισμένα κοιτάς προς τα πίσω Εμπιστεύεσαι το μέλλον όταν εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου. Ω πουλί, να σε κατατάξω στους αετούς; Είσαι η αγαπημένη κουκουβάγια της Αθηνάς; 54. Στον αναγνώστη μου Καλά δόντια, καλό στομάχι Αυτά σου εύχομαι! Κι αν χώνεψες το βιβλίο μου Σίγουρα θα τα πας καλά μαζί μου! 55. Ο ρεαλιστής ζωγράφος «Πιστά η φύση, στο ακέραιο η φύση!» -Πώς να την πιάσει αυτός; Πότε εξαντλήθηκε η φύση σε εικόνες; Ατέλειωτο είναι και το μικρότερο κομμάτι του κόσμου Αυτός ζωγραφίζει τελικά ό,τι του αρέσει. Και τι του αρέσει; -Ό,τι μπορεί να ζωγραφίσει! 56. Κενοδοξία ποιητή Δώστε μου κόλλα και γρήγορα Θα βρω τα ξύλα μόνος μου. Να βάλεις νόημα σε τέσσερις ρίμες δίχως νόημα -δεν είναι μικρή περηφάνια! 57. Επιλεγμένο γούστο Αν μ' άφηναν να διαλέξω ελεύθερα. Ευχαρίστως θα διάλεγα μια θεσούλα Στη μέση του παράδεισου: Κι ακόμη πιο πρόθυμα -μπροστά στην πόρτα του 58. Η στραβή μύτη Η μύτη κοιτάει με αναίδεια Στη χώρα· τα ρουθούνια της φουσκώνουν. Γι' αυτό εσύ, ακέρατε ρινόκερε, Περήφανο ανθρωπάκι, πέφτεις όλο μπροστά! Κι έτσι πάντα μαζί πηγαίνουν! Ολόισια, περηφάνια και στραβή μύτη. 59. Η πένα γρατζουνάει Η πένα γρατζουνάει: κόλαση! Είμαι λοιπόν καταδικασμένος να γρατζουνάω; Γρήγορα τη βουτάω στο μελανοδοχείο Και γράφω με παχιά κύματα μελάνης. Πώς τρέχει, τόσο γεμάτα, τόσο πλατιά! Πώς πετυχαίνει τώρα καθετί που επιχειρώ! Μόνο που το γράψιμο δεν είναι καθαρό –Μα τι με νοιάζει; Και ποιος διαβάζει αυτά που γράφω; 60. Ανώτεροι άνθρωποι Αυτός ανεβαίνει ψηλά -πρέπει να τον επαινούμε! Να όμως ένας άλλος· έρχεται πάντα από ψηλά! Ζει εκεί όπου ποτέ δεν φτάνει ο έπαινος -Είναι από ψηλά. 61. Ο σκεπτικιστής μιλά Η μισή ζωή σου πέρασε, Ο δείκτης προχωρεί, η ·ψυχή σου τρέμει! Πολύ καιρό περιπλανιέται και ψάχνει Και δεν βρίσκει -και διστάζει εδώ; Η μισή ζωή σου πέρασε. Και κάθε ώρα της ήταν θλίψη και πλάνη! Τι ψάχνεις ακόμα; Γιατί-, Αυτό ακριβώς ψάχνω - το λόγο του λόγου! 62.Ecce Homo [Ίδε ο άνθρωπος] Ναι, ξέρω από που έρχομαι! Αχόρταγος σαν φλόγα, Καίγομαι και τρώω τον εαυτό μου. Ό,τι πιάνω γίνεται φως Ό,τι αφήνω είναι στάχτη: Σίγουρα, είμαι φλόγα! 63. Ηθική των άστρων Προκαθορισμένο για την τροχιά των άστρων, Τι σε νοιάζουν, αστέρι, τα σκοτάδια; Κύλα μακάρια μέσα από τούτη την εποχή! Η δυστυχία της είναι ξένη και μακρινή για σένα! Το φως σου ανήκει στον πιο μακρινό κόσμο: Αμαρτία πρέπει να είναι για σένα ο οίκτος! Ένας και μόνο νόμος ισχύει για σένα: να 'σαι καθάριο! από ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΝΙΤΣΕ Η ΧΑΡΟΥΜΕΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Μετάφραση - Επιμέλεια: ΖΗΣΗΣ ΣΑΡΙΚΑΣ Εκδόσεις ΝΗΣΙΔΕΣ ΒΙΒΛΙΟ 1[...]

Νίτσε

ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Η πρώτη έκδοση του Η ΧΑΡΟΥΜΕΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ έγινε το 1882. Πριν το πρώτο βιβλίο, ο Νίτσε παρέθεσε μια σειρά απο ολιγόστιχα κείμενα τα οποία ονόμασε :
"Πρελούδιο σε γερμανικές ρίμες"

Νίτσε

Η ΧΑΡOΥΜΕΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

«Αστείο, πανουργία και εκδίκηση»
Πρελούδιο σε γερμανικές ρίμες

1.Πρόσκληση

Τολμήστε να δοκιμάσετε το φαγητό μου,
φαγάδες!
Αύριο θα το βρείτε καλύτερο.
Και μεθαύριο θα σας φανεί καλό!
Κι αν θελήσετε τότε κάτι παραπάνω
Οι επτά παλιές συνταγές μου
Θα μου δώσουν το θάρρος
να κάνω επτά καινούργιες.

2. Η ευτυχία μου

Από τότε που κουράστηκα να ψάχνω,
Έμαθα να βρίσκω.
Κι από τότε που ένας άνεμος μού εναντιώθηκε,
Σαλπάρω μ' όλους τους ανέμους.

3. Ατρόμητος

Όπου και να βρίσκεσαι,
σκάβε βαθιά!
Κάτω είναι η πηγή!
Άσε τους σκοτεινούς ανθρώπους να φωνάζουν:
«Κάτω υπάρχει πάντα μόνο η κόλαση».

4. Διάλογος

Α- Ήμουν άρρωστος; Γιατρεύτηκα;
Και ποιος ήταν ο γιατρός μου;
Πώς τα ξέχασα όλα τούτα!
Β. - Μόνο τώρα πιστεύω πως γιατρεύτηκες:
Γιατί υγιής είναι όποιος έχει ξεχάσει.

5. Στους ενάρετους

Ακόμη κι οι αρετές μας
πρέπει να έχουν ελαφρά πόδια:
Σαν τους στίχους του Ομήρου,
πρέπει να έρχονται και να φεύγουν

6. Σοφία τον κόσμου.

Μη μένεις κάτω στο χώμα!
Και μην ανεβαίνεις πάρα πολύ ψηλά!
Ομορφότερος φαίνεται ο κόσμος
Από ένα μέσο ύψος.

7.Vademecum-Vadetecum

[Ακολούθα με-Ακολούθα τον εαυτό σου]
Σε γοητεύει η τέχνη και η γλώσσα μου
Μ' ακολουθείς, έρχεσαι πίσω μου;
Κοίτα να είσαι πιστός μόνο στον εαυτό σου.
Κι έτσι θα μ' ακολουθήσεις -μαλακά, μαλακά!

8. Αλλάζοντας το τρίτο δέρμα

Το δέρμα μου σχίζεται και σκάει,
καθώς το φίδι
Μέσα μου ποθεί, σαν να μην είχε
Φάει ήδη αρκετή γη,
να φάει μ' ορμή
Περισσότερη γη.
Σέρνομαι ανάμεσα
Στο χόρτο και τις πέτρες.
Πεινασμένος στον ελικοειδή μου δρόμο
Να φάω αυτό που έτρωγα πάντα:
Εσένα, φαΐ των φιδιών, εσένα, μάνα γη!

9. Τα τριαντάφυλλα μου

Ναι! η ευτυχία μου θέλει να δώσει ευτυχία
Κάθε ευτυχία θέλει ναι να δώσει ευτυχία,
Θέλετε να κόψετε τα τριαντάφυλλά μου;
Πρέπει να σκύψετε και να κρυφτείτε
Μέσα στα βράχια και στις βάτους.
Και συχνά να γλείφετε τα δάχτυλά σας!
Γιατί η ευτυχία μου αγαπάει τα πειράγματα.
Γιατί η απόλαυση μου αγαπάει τις κατεργαριές!
Θέλετε να κόψετε τα τριαντάφυλλά μου;

10. Ο καταφρονητής

Πολλά πράγματα αφήνω να πέσουν και να χαθούν
Και γι' αυτό με λέτε καταφρονητή.
Όποιος πίνει από ξέχειλο ποτήρι,
Αφήνει να πέσει και να χυθεί πολύ.
Δίχως να καταφρονεί όμως το κρασί.

11. Η παροιμία λέει

Δηκτικός και πράος, χυδαίος και λεπτός,
Οικείος και ξένος, βρόμικος και καθαρός.
Τόπος συνάντησης τρελών και σοφών:
Όλα τούτα είμαι και θέλω να είμαι.
Περιστέρι και φίδι και γουρούνι μαζί!

12. Σ' έναν φίλο του φωτός

Αν δεν θέλεις να εξασθενήσουν τα μάτια και το μυαλό σου
Τρέχα πίσω από τον ήλιο -στη σκιά.

13. Για χορευτές

Ο λείος πάγος
Ένας παράδεισος
Για κείνον που ξέρει να χορεύει καλά.

14. Το παλικάρι

Καλύτερα μια ατόφια έχθρα
Παρά μια φιλία κολλημένη με κόλλα.

15. Σκουριά

Χρειάζεται κι η «σκουριά»
να είσαι κοφτερός δεν αρκεί!
Αλλιώς θα λένε πάντα για σένα:
«Είναι πολύ νέος!»

16. Προς τα πάνω

«Πώς θα φτάσω γρηγορότερα στην κορφή του βουνού;»
«Συνέχισε να ανεβαίνεις και μην το πολυσκέφτεσαι».

17. Το απόφθεγμα του ανθρώπου της βίας

Ποτέ σου μην παρακαλάς!
Άσε τα κλαψουρίσματα!
Παίρνε, σου λέω, πάντα παίρνε!

18. Μαζεμένες ψυχές

Μισώ τις μαζεμένες ψυχές.
Δεν έχουν τίποτα καλό και σχεδόν τίποτα κακό.

19. Ο ακούσιος σαγηνευτής

Πέταξε μια κούφια λέξη για να περάσει η ώρα, Στον αέρα –
κι όμως μ' αυτήν «έπεσε» μια γυναίκα.

20. Προς εξέταση

Τον διπλό πόνο
τον αντέχεις πιο εύκολα
Απ' τον μονό: θέλεις να το ρισκάρεις;

21. Ενάντια στην έπαρση

Μη φουσκώνεις: γιατί αλλιώς
Το παραμικρό τσίμπημα θα σε κάνει να σκάσεις.

22. Άντρας και γυναίκα

«Άρπαξε τη γυναίκα για την οποία χτυπάει η καρδιά σου!»
Έτσι σκέφτεται ο άντρας· η γυναίκα δεν αρπάζει, κλέβει.

23. Ερμηνεία

Όταν ερμηνεύω τον εαυτό μου,
μπαίνω μέσα στην ερμηνεία μου.
Δεν μπορώ να γίνω ερμηνευτής του εαυτού μου.
Όποιος όμως χαράζει τον δικό του δρόμο,
Φωτίζει περισσότερο και τη δική μου εικόνα.

24. Φάρμακο για πεσιμιστές

Παραπονιέσαι πως δεν βρίσκεις τίποτα του γούστου σου;
Πάντα, φίλε μου, οι παλιές ιδιοτροπίες;
Σ' ακούω να βλαστημάς, να θορυβείς και να φτύνεις.
Η υπομονή κι η καρδιά μου σπάνε.
Ακολούθα με, φίλε!
Αποφάσισε ελεύθερα
Να καταπιείς ένα παχουλό βατράχι!
Γρήγορα και δίχως να καλοκοιτάξεις!
Αυτό θα σε γιατρέψει απ' τη δυσπεψία!
(Από ιστορία της εποχής για κάποιον που, έλεγε ότι θα έπρεπε να καταπίνει κανείς κάθε πρωί ένα παχουλό βατράχι, για να μη βρίσκει πια τίποτε αηδιαστικό την υπόλοιπη μέρα).

25. Παράκληση

Ξέρω το μυαλό πολλών ανθρώπων
Κι όμως δεν ξέρω ποιος είμαι εγώ!
Το μάτι μου είναι πολύ κοντά μου,
Δεν είμαι αυτό που βλέπω και είδα.
Θα ωφελούσα περισσότερο τον εαυτό μου
Αν μπορούσα να βρεθώ μακριά απ' αυτόν.
Όχι, βέβαια, τόσο μακριά σαν τον εχθρό μου!
Ο καλύτερος φίλος μου είναι κιόλας πολύ μακριά μου
Αλλά ανάμεσα σ' αυτόν και σε μένα η μέση!
Μαντεύετε για τι πράγμα παρακαλώ;

26. Η σκληρότητά μου

Πρέπει να δρασκελίσω εκατό σκαλιά,
Πρέπει ν' ανεβώ και σας ακούω να φωνάζετε:
«Είσαι σκληρός! Μα από πέτρα είμαστε;»
Πρέπει να δρασκελίσω εκατό σκαλιά,
Και κανένας δεν θέλει να 'ναι σκαλοπάτι.

27. Ο ταξιδιώτης

«Δεν υπάρχει πια μονοπάτι!
Άβυσσος ένα γύρο και νεκρική σιγή!»
Έτσι το ήθελες!
Η θέληση σου βγήκε από το μονοπάτι!
Έλα, ταξιδιώτη, ήρθε η στιγμή!
Κοίτα ψυχρά και καθαρά!
Είσαι χαμένος, αν πιστέψεις στον κίνδυνο.

28. Παρηγοριά για αρχάριους

Κοίτα το παιδί ανάμεσα στα γουρούνια,
Αβοήθητο, με συσπασμένα δάχτυλα!
Μπορεί να κλαίει, μόνο να κλαίει
-Θα μάθει άραγε ποτέ να στέκεται όρθιο και να περπατάει;
Μη φοβάστε! Και γρήγορα θα δείτε, νομίζω,
Το παιδί να χορεύει!
Μόλις μπορέσει να στηριχτεί στα δυο του πόδια
Θα στηριχτεί και στο κεφάλι του.

29. Εγωισμός των αστεριών

Αν εγώ, ένα στρογγυλό βαρέλι που κυλάει,
Δεν συνέχιζα να περιστρέφομαι συνέχεια.
Πώς θα γλίτωνα απ' το κάψιμο
Καθώς τρέχω πίσω απ' τον φλογερό ήλιο;

30. Ο πλησίον

Δεν μ' αρέσει ο πλησίον μου κοντά μου:
Και θα ήθελα να ήταν ψηλά και μακριά!
Πώς αλλιώς θα γινόταν το αστέρι μου;

31. Ο μεταμφιεσμένος άγιος

Για να μη μας καταπιέζει η ευτυχία σου
Φοράς τα γνωρίσματα του διαβόλου.
Την ευφυΐα του και τα ρούχα του.
Μάταια όμως!
Μέσα απ' τα μάτια σου
Ακτινοβολεί η αγιοσύνη!

32. Ο ανελεύθερος

Α. - Στέκει κι αφουγκράζεται: τι μπόρεσε να τον σαστίσει;
Τι άκουσε να βουίζει στ' αφτιά του;
Τι ήταν αυτό που τον ακινητοποίησε;
Β. - Σαν όλους που φόρεσαν κάποτε αλυσίδες
Έτσι κι αυτός ακούει παντού τον θόρυβο τους.

33. Ο μοναχικός

Απεχθάνομαι να ακολουθώ, απεχθάνομαι να ηγούμαι.
Να υπακούω; Όχι! Και να κυβερνώ; Όχι!
Όποιος δεν φοβάται τον εαυτό του
δεν προκαλεί φόβο σε κανέναν.
Και μόνον όποιος προκαλεί φόβο
μπορεί να οδηγήσει άλλους!
Απεχθάνομαι ακόμη και να οδηγώ τον εαυτό μου!
Μ' αρέσει, σαν τα ζώα του δάσους και της θάλασσας,
Να χάνομαι για αρκετή ώρα
Να κάθομαι οκλαδόν σε κάποιο γοητευτικό λαβύρινθο
Να καλώ τέλος τον εαυτό μου από μακριά
Να τον πλανεύω να έρθει πάλι κοντά μου.

34.Seneca et hoc genus omne

[Ο Σενέκα και οι όμοιοί του]
Γράφουν κι όλο γράφουν
Τις ανυπόφορα σοφές κουταμάρες τους.
Σαν να αλήθευε το:
Primum scribere, Deinde philosophari
[Πρώτα να γράφεις και μετά να φιλοσοφείς]

35. Πάγος

Ναι! Κάπου-κάπου φτιάχνω πάγο:
Είναι χρήσιμος για την πέψη!
Αν έχετε πολλά να χωνέψετε,
Α, πόσο θα σας αρέσει ο πάγος μου!

36. Νεανικά γραπτά

Της σοφίας μου το άλφα και το ωμέγα
Ακούω πάλι. Τι άκουσα; Τώρα ηχούν αλλιώς,
Το μόνο που ακούω τώρα είναι
Το αιώνιο αχ! και ωχ! της νιότης μου.

37. Σύνεση

Σε τούτη την περιοχή δεν ταξιδεύει κανείς με ασφάλεια
-Κι αν έχεις μυαλό, διπλασίασε την προσοχή σου!
Σε δελεάζουν και σ' αγαπούν ώσπου να σε κατασπαράξουν:
Είναι ενθουσιώδη πνεύματα: ποτέ δεν έχουν πνεύμα!

38. Ο ευσεβής μιλάει

Ο Θεός μάς αγαπάει επειδή μας έπλασε!
«Ο άνθρωπος έπλασε το Θεό!» -είναι η λεπτή απάντηση σας.
Και ο άνθρωπος δεν πρέπει να αγαπάει αυτό που έπλασε;
Κι επειδή τον έπλασε, θα 'πρεπε τώρα να τον αρνηθεί;
Αυτό χωλαίνει, σαν του διαβόλου την οπλή.

39. Το καλοκαίρι

Με τον ιδρώτα του προσώπου μας
Πρέπει να τρώμε το ψωμί μας;
Όταν είσαι ιδρωμένος,
καλύτερα να μην τρως τίποτα.
Κατά τους υπολογισμούς των σοφών γιατρών.
Το λιοπύρι μας γνέφει: τι λείπει;
Τι σημαίνει το σινιάλο της πρωτιάς του;
Με τον ιδρώτα του προσώπου μας
Πρέπει να πίνουμε το κρασί μας!

40. Χωρίς φθόνο

Ναι, η ματιά του δεν έχει φθόνο·
Και τον τιμάτε γι' αυτό;
Καθόλου δεν τον νοιάζουν οι τιμές σας·
Έχει το αετίσιο μάτι για το μακρινό,
Δεν σας βλέπει!
-Βλέπει μόνο τα άστρα, τα άστρα!

41. Ηρακλετισμός

Μόνον ο αγώνας, φίλοι μου,
Φέρνει κάθε ευτυχία στη γη!
Και για να γεννηθεί η φιλία
Χρειάζεται η κάπνα του μπαρουτιού!
Κι οι φίλοι γίνονται ένα σε τρία πράγματα:
Αδέλφια στην ανάγκη,
Ίσοι μπροστά στον εχθρό
Ελεύθεροι - μπροστά στο θάνατο!

42. Βασική αρχή των πολύ εκλεπτυσμένων

Καλύτερα στις μύτες των ποδιών σου,
Παρά με τα τέσσερα!
Καλύτερα μέσα από μια κλειδαρότρυπα,
Παρά από ορθάνοιχτες πόρτες!

43. Συμβουλή

Έχεις το νου σου στη δόξα;
Τότε άκου το μάθημα: Να αρνείσαι εγκαίρως, ελεύθερα
Τις τιμές!

44. Αυτός που φτάνει στο βάθος

Ερευνητής εγώ;
Ω, μη λέτε αυτή τη λέξη!
Εγώ είμαι μόνο βαρύς -τόσο πολλά κιλά!
Πέφτω, πέφτω συνεχώς
Και τέλος φτάνω στο βάθος!

45. Για πάντα «Έρχομαι σήμερα,

γιατί έτσι μου αρέσει σήμερα»,
Σκέφτεται εκείνος που έρχεται για πάντα.
Τι τον νοιάζει τι θα πει ο κόσμος:
«Έρχεσαι πολύ νωρίς! Έρχεσαι πολύ αργά!»

46. Κρίσεις των κουρασμένων

Όλοι οι κουρασμένοι καταριούνται τον ήλιο.
Η αξία των δέντρων είναι γι' αυτούς -η σκιά τους.

47. Πτώση «Βουλιάζει, πέφτει τώρα», κοροϊδεύετε συνεχώς.

Η αλήθεια είναι: κατεβαίνει κάτω σε σας!
Η υπερβολική ευτυχία του τού έχει γίνει βάρος
Το υπερβολικό φως του αναζητά το σκοτάδι σας.

48. Εναντίον των νόμων

Από σήμερα κρέμεται στο λαιμό μου
Από ένα τρίχινο κορδόνι ένα ρολόι.
Από σήμερα σταματά η κίνηση των άστρων και του ήλιου.
Το λάλημα του πετεινού κι οι σκιές.
Και καθετί που μου έδειχνε άλλοτε το χρόνο
Είναι τώρα κουφό, βουβό, τυφλό.
Όλη η φύση γύρω μου σιωπά
Καθώς ηχεί το τικ τακ του νόμου και του ρολογιού.

49. Ο σοφός μιλά

Ξένος προς τον λαό κι όμως χρήσιμος στον λαό,
Ακολουθώ τον δρόμο μου,
άλλοτε ήλιος, άλλοτε σύννεφο
Πάντα όμως πάνω από τούτο τον λαό!

50. Χάνοντας το μυαλό

Αυπή έχει τώρα πνεύμα - πώς μπόρεσε να το βρει;
Εξαιτίας της ένας άντρας έχασε τα μυαλά του.
Το μυαλό του ήταν πλούσιο πριν απ' αυτή τη διασκέδαση:
Στο διάβολο πήγε το μυαλό του –
όχι, όχι! Στη γυναίκα!

51. Ευσεβείς πόθοι

«Μακάρι να χάνονταν αμέσως
Όλα τα κλειδιά
Και σε κάθε κλειδαριά
Να γύριζε το αντικλείδι!»
Έτσι σκέφτεται συνεχώς
Όποιος είναι -αντικλείδι.

52. Γράφοντας με το πόδι

Δεν γράφω μόνο με το χέρι:
Το πόδι μου θέλει κι αυτό πάντα να κάνει το γραφιά.
Γερό, ελεύθερο κι ανδρείο με περνάει
Άλλοτε μέσα από τον κάμπο
Άλλοτε μέσα από το χαρτί.

53. Ανθρώπινο, πάρα πολύ ανθρώπινο». Ένα βιβλίο.

Μελαγχολικά και φοβισμένα κοιτάς προς τα πίσω
Εμπιστεύεσαι το μέλλον όταν εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου.
Ω πουλί, να σε κατατάξω στους αετούς;
Είσαι η αγαπημένη κουκουβάγια της Αθηνάς;

54. Στον αναγνώστη μου

Καλά δόντια, καλό στομάχι Αυτά σου εύχομαι!
Κι αν χώνεψες το βιβλίο μου
Σίγουρα θα τα πας καλά μαζί μου!

55. Ο ρεαλιστής ζωγράφος

«Πιστά η φύση, στο ακέραιο η φύση!»
-Πώς να την πιάσει αυτός;
Πότε εξαντλήθηκε η φύση σε εικόνες;
Ατέλειωτο είναι και το μικρότερο κομμάτι του κόσμου
Αυτός ζωγραφίζει τελικά ό,τι του αρέσει.
Και τι του αρέσει;
-Ό,τι μπορεί να ζωγραφίσει!

56. Κενοδοξία ποιητή

Δώστε μου κόλλα και γρήγορα
Θα βρω τα ξύλα μόνος μου.
Να βάλεις νόημα σε τέσσερις ρίμες
δίχως νόημα -δεν είναι μικρή περηφάνια!

57. Επιλεγμένο γούστο

Αν μ' άφηναν να διαλέξω ελεύθερα.
Ευχαρίστως θα διάλεγα μια θεσούλα
Στη μέση του παράδεισου:
Κι ακόμη πιο πρόθυμα -μπροστά στην πόρτα του

58. Η στραβή μύτη

Η μύτη κοιτάει με αναίδεια
Στη χώρα· τα ρουθούνια της φουσκώνουν.
Γι' αυτό εσύ, ακέρατε ρινόκερε,
Περήφανο ανθρωπάκι,
πέφτεις όλο μπροστά!
Κι έτσι πάντα μαζί πηγαίνουν!
Ολόισια, περηφάνια και στραβή μύτη.

59. Η πένα γρατζουνάει

Η πένα γρατζουνάει: κόλαση!
Είμαι λοιπόν καταδικασμένος να γρατζουνάω;
Γρήγορα τη βουτάω στο μελανοδοχείο
Και γράφω με παχιά κύματα μελάνης.
Πώς τρέχει, τόσο γεμάτα, τόσο πλατιά!
Πώς πετυχαίνει τώρα καθετί που επιχειρώ!
Μόνο που το γράψιμο δεν είναι καθαρό
–Μα τι με νοιάζει;
Και ποιος διαβάζει αυτά που γράφω;

60. Ανώτεροι άνθρωποι

Αυτός ανεβαίνει ψηλά -πρέπει να τον επαινούμε!
Να όμως ένας άλλος· έρχεται πάντα από ψηλά!
Ζει εκεί όπου ποτέ δεν φτάνει ο έπαινος
-Είναι από ψηλά.

61. Ο σκεπτικιστής μιλά

Η μισή ζωή σου πέρασε,
Ο δείκτης προχωρεί, η ·ψυχή σου τρέμει!
Πολύ καιρό περιπλανιέται και ψάχνει
Και δεν βρίσκει -και διστάζει εδώ;
Η μισή ζωή σου πέρασε.
Και κάθε ώρα της ήταν θλίψη και πλάνη!
Τι ψάχνεις ακόμα; Γιατί-,
Αυτό ακριβώς ψάχνω - το λόγο του λόγου!

62.Ecce Homo [Ίδε ο άνθρωπος]

Ναι, ξέρω από που έρχομαι!
Αχόρταγος σαν φλόγα,
Καίγομαι και τρώω τον εαυτό μου.
Ό,τι πιάνω γίνεται φως
Ό,τι αφήνω είναι στάχτη:
Σίγουρα, είμαι φλόγα!

63. Ηθική των άστρων

Προκαθορισμένο για την τροχιά των άστρων,
Τι σε νοιάζουν, αστέρι, τα σκοτάδια;
Κύλα μακάρια μέσα από τούτη την εποχή!
Η δυστυχία της είναι ξένη και μακρινή για σένα!
Το φως σου ανήκει στον πιο μακρινό κόσμο:
Αμαρτία πρέπει να είναι για σένα ο οίκτος!
Ένας και μόνο νόμος ισχύει για σένα:
να 'σαι καθάριο!

από
ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΝΙΤΣΕ
Η ΧΑΡΟΥΜΕΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Μετάφραση - Επιμέλεια: ΖΗΣΗΣ ΣΑΡΙΚΑΣ
Εκδόσεις ΝΗΣΙΔΕΣ

ΒΙΒΛΙΟ 1[...]